Trafik Kazası Sonrası Değer Kaybı Tazminatı
Trafik kazaları neticesinde araç üzerinde meydana gelen değer kaybı, araç sahipleri tarafından sıkça araştırılan bir konudur. Ülkemizde her yıl 1 milyonun üzerinde maddi hasarlı trafik kazası olduğu düşünüldüğünde bu konu oldukça önemli bir konudur. Bu sebeple araç sahipleri için değer kaybı tazminatının nasıl, hangi şartlarda ve ne kadar sürede alınabileceği aşağıda detaylıca açıklanmıştır.
Değer kaybının tanımı, belirli model ve barka bir aracın daha önce hasar görmemiş parçalarının trafik kazası neticesinde hasar görmesi halinde piyasada kaybettiği değer olarak yapılabilir. Örneğin 2024 model daha önce herhangi bir kazaya karışmamış 10.000 km’de olan A aracının piyasada 1.000.000 TL değerindedir. Bu araca B aracının kusurlu olarak arkadan çarpması halinde aracın bagaj kapağının değişmesi sonrasında piyasa rayicinin 900.000 TL’ye düşmüştür. Bu halde A aracı 100.000 TL değer kaybetmiştir.
Kaza sonrasında araç anlaşmalı özel veya yetkili serviste onarılan araç için servis tarafından dosya açılmaktadır. Bu dosyaya kusurlu aracın ZMM Sigorta Poliçesini düzenleyen şirket tarafından ekspertiz atanmaktadır. Ekspertiz tarafından hasar bedeli belirlenir ve servis tarafından araç onarıldıktan sonra bu hasar bedeli servise ödenmektedir. Hasar bedeli birçok mağdur tarafından değer kaybı olarak algılanmakta ve hak kayıplarına sebep olmaktadır. Halbuki hasar bedeli ile değer kaybı birbirlerinden tamamen farklı konular olmakla birlikte aralarında herhangi bir orantı da bulunmamaktadır. Yani hasar bedeli 20.000 TL olan bir aracın değer kaybı 100.000 TL çıkabileceği gibi 10.000 TL’de çıkabilir.
Kaza sonrasında aracın boyanan, değişen veya düzeltilen orijinal parçalarının olması durumunda maddi tazminat kapsamında değer kaybı tazminatı talep edilebilir.
Araç Değer Kaybı Nasıl Hesaplanır?
Araç değer kaybı hesaplaması birden fazla etken içerir. Bu etkenleri şu şekilde gösterebiliriz;
- Aracın piyasadaki fiyatı
- Aracın modeli, yaşı ve kilometresi
- Araçta oluşan hasarın derecesi
- Araç üzerinde oluşan değer kaybı hesaplanırken öncelikle aracın kazadan önceki değeri tespit edilir. Buna göre kaza sonrası değer tespit edildikten sonra ne kadar değer kaybı oluştuğu net bir şekilde anlaşılabilir.
- Araç değer kaybı hesaplaması yaparken ikinci aşamada kazaya uğrayan araçla benzer özellikler taşıyan piyasadaki diğer araçlar karşılaştırılır. Piyasa değerine göre araç değerlendirmesi yapılırken aracın yaşı, kilometresi, markası ve geçmiş bakımları önemli faktörlerdir.
- Değer kaybı miktarı belirlenirken son olarak araç üzerinde meydana gelmiş hasarın derecesine bakılır. Buna göre aracın ne kadar değer kaybettiği belirlenebilir. Aynı aracın sadece çizilmesi veya 4 kapısının da değişmesi arasında değer kaybı bakımından büyük bir fark olacağı açıktır
Araç Değer Kaybı Tazminatı İçin Neler Yapılmalıdır?
Değer kaybı tazminatı alınabilmesi için öncelikle kaza sonrasında kazanın nasıl gerçekleştiğini ve hasar gören kısımlarının fotoğraflarının çekilmesidir. Kazanın nasıl gerçekleştiğini iyice anlaşılması için 4 açıdan da fotoğraflarının çekilmesi kusurun tespiti bakımından faydalı olacaktır. Aksi halde kusur konusunda karşı yan ile anlaşmazlıklar yaşanabilir ve bu durum değer kaybı tutarını kusur oranında doğrudan etkileyecektir.
Değer kaybı başvurusu yapmak için servis tarafından dosyanın açılmasının veya kapatılmasının beklenmesi gerekmez. Kazanın gerçekleştiği gün dahi sigorta şirketine değer kaybı başvurusunda bulunulabilir. Sigorta şirketine yapılan başvurunun akabinde, sigorta şirketinin ödemeyi yapması veya cevap vermesi için 15 gün beklenmesi zorunludur. Sigorta şirketi 15 gün içerisinde herhangi bir ödeme yapmaz, cevap vermez veya yapılan ödeme ya da verilen cevap tatmin edici olmazsa 15 günün akabinde dava açma veya Sigorta Tahkim Komisyonuna başvurma hakkı doğmaktadır.
Sigorta şirketleri, araç sahibinin hasar evrakları ile kendilerine başvurması durumunda 8 iş günü içinde ödeme yapmak zorundadır, aksi halde temerrüde düşer ve temerrüt faizi işlemeye başlar. Mağdur veya vekili 15 gün sonra sigorta şirketi başvurabilir.
Sigorta Şirketinin cevabı veya ödemesinin tatmin edici olmaması halinde Genel Mahkemelerde dava açılabilir veya Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapılabilir. Sigorta Tahkim Komisyonun yapılan başvurulara ilişkin dosya açıldıktan sonra dosyanın hakeme tevdi edilmesinden itibaren 4 ay, hakem kararına itiraz edilmesinden itibaren ise itiraz hake heyeti tarafından 2 ay içerisinde kararın verilmesi yasal zorunluluktur. Böyle durumlarda dosya 6-7 ay içerisinde sonuçlanmakta ve araç sahibine en yüksek tutardan tazmin bedeli ödenmektedir.
Değer kaybı tazminatının alınabilmesi için öncelikli olarak evrakların toplanıp sigorta ve kasko şirketlerine başvurulması gerekir. Bu başvuruyu sigorta alanında deneyimli avukat tarafından vekaleten yapılması halinde süreç kısalacak ve mağdur hukuki prosedürler arasında kaybolmayacaktır.
Sigorta şirketleri uyuşmazlığın karşı yanı konumunda oldukları için dosyayı mümkün olduğunca kendi lehlerine mağdurun aleyhine sonuçlandırmaya çalışacaklardır. Bu doğrultuda aracın kaybettiği değerin çok daha altında teklif sunarak zararlarını en aza indirmeye çalışacaklardır. Burada dikkat edilmesi gereken husus ibraname imzalanmamasıdır. İbraname imzalanmadan yapılan ödemenin herhangi bir zararı yoktur. Çünkü ödeme eksik yapılmışsa bile bakiye değer kaybı için yargı yoluna başvurulabilir. Bu nedenle alanında uzman bir avukattan yardım almak mağduru olası hak kayıplarından koruyacaktır.
Ülkemizde, değer kaybı almaya hak kazanan mağdurlardan sadece yarısına yakın bir kısmı değer kaybı başvurusunda bulunmaktadırlar. Bu derece az başvurunun nedenlerinden biri de detaylı ve karmaşık hukuki süreçtir.
Araç Değer Kaybı Şartları Nelerdir?
Araç değer kaybı tazminatı alabilmek için belli başlı şartları yerine getirmek gerekir. Bu şartları şu şekilde sıralayabiliriz;
- İki yıllık zamanaşımı süresinin geçmemiş olması gerekir.
- Aracın hasar aldığı parçaları, daha önceden hasar almamış olmalıdır.
- Kaza sonrası aracınızda oluşan hasar, mini onarımlarla düzeltilemiyor olmalıdır.
- Aracınızın ağır hasar kaydının (pert) bulunmaması gerekir.
- Trafik kazasında kusursuz veya tali kusurlu olunmalıdır.
- Araç değer kaybı tazminatı alınamayan birtakım araçlar vardır. Bu araçlar;
- Kısa süreli kiralık araçlar
- Taksiler
- Dolmuşlar
- Koleksiyon ve antika sayılan araçlar
- Zırhlı ve paletli toplumsal mücadele araçları
- Belediye otobüsleri
- Yol süpürme araçları
- İtfaiye araçları
- Motorlu bisikletler
Araç Değer Kaybında Hukuki Sürece Dikkat
Değer kaybı davası üç şekilde açılabilmektedir; Belirsiz Alacak Davası, Tam Eda Davası, Kısmi Eda Davası. Tam Eda davasında ve Belirsiz alacak davasında zamanaşımı tüm alacak için kesilir. Kısmi Eda davasında ise zamanaşımı sadece dava konusu edilen kısım için kesilmekte geri kalan kısım için zamanaşımı işlemeye devam etmektedir.
Belirsiz alacak davası HMK m.107 kapsamında sadece alacağın belirli veya belirlenebilir olmadığı durumlarda açılabilmektedir. Değer kaybı alacağının belirli veya belirlenebilir olması için bilirkişi vasıtasıyla birçok faktörün bir arada değerlendirilip belirlenmesi gerekir. Bu nedenle değer kaybı davası belirsiz alacak davası olarak açılabilmektedir. En avantajlı dava şekli de belirsiz alacak davasıdır. Bilirkişi tarafından belirlenen değer kaybı bedeline göre başvuru ıslah edilebilir, ve değer kaybının tümü talep edilebilir.
Sık Sorulan Sorular
Araç değer kaybını talep edebilecek kişiler kimlerdir?
Bir trafik kazası gerçekleştiğinde, kazada kusursuz olan taraf, araç değer kaybı talebinde bulunabilir. Kazada kusurlu olan taraf araç değer kaybı tazminat davası açmaya hak kazanamaz.
Araç değer tazmininden kim sorumludur?
Trafik kazası neticesinde meydana gelen değer kaybı kusurlu aracın ZMM sigortası tarafın poliçe limiti dahilinde karşılamak zorundadır. 2024 yılı itibari ile poliçe limiti araç başına 200.000 TL Kaza başına ise 400.000 TL’dir. Yani kaza neticesinde sadece bir araç hasar gördüyse kusurlu aracın ZMM sigortası en fazla 200.000 TL ödeme yapacaktır. Zararın poliçe limitini aşması durumunda ise aşan kısım için gerçek işleten ve sürücü müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.
Araç değer kaybı tazminat davası sigorta şirketine de açılabilir mi?
Evet, araç değer kaybı tazminat davası hem karşı tarafa hem de sigorta şirketine karşı açılabilir.
Araç değer kaybı tazminat işlemlerinde görevli mahkeme hangisidir?
Araç değer kaybı tazminat davalarında sorumlu mahkeme ‘’Asliye Hukuk Mahkemesi’’ şeklindedir. Ancak değer kaybının oluştuğu araç Ticari İşletme aracı ise görevli mahkeme “Asliye Ticaret Mahkemesi” olacaktır.
Araç değer kaybı başvurusunda hangi belgeler talep edilir?
Araç değer kaybı başvurusunda talep edilen belgeler arasında şunlar yer alır;
- Trafik kazası tespit tutanağı
- Eksper raporu
- Ruhsat
- Hasarlı araç fotoğrafları
- Araç değer kaybı dilekçesi
Araç değer kaybı tazminat başvurusunu kimler yapabilir?
Araç değer kaybı tazminat başvurusunu araç ruhsat sahibi ve vekalet verilen avukat yapabilir.
Araç değer kaybı tazmin davasında bulunmak için tamamen kusursuz mu olmalıyım?
Araç değer kaybı tazmin davası açabilmek için %100 kusursuz olmanıza gerek yoktur. %25,%50, %75 kusurlu olsanız bile araç değer kaybı için başvurabilirsiniz. Bu durumlarda tazminata kusursuzluk oranında hak kazanılır.
İstanbul, Antalya ve Alanya'daki hukuk bürolarımızda uzmanlık alanı Sigorta Hukuku olan avukatlarımızdan yardım almanız bizi memnun edecektir. Olası hak kayıplarına uğramamak için Hukuk büromuzu arayın.